AVRUPA İPEK YOLUNDA
30 Aralık 2020’de, Çin Devlet Başkanı Xi Jinping, Avrupa Konseyi Başkanı Charles Michel, Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, Almanya Başbakanı Angela Merkel ve Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron video konferans ile bir toplantı gerçekleştirdiler. Toplantının sonucu olarak, Çin ve Avrupa, yatırım konusunda prensipte mutabakatı sağlamış oldu. Bu anlaşmanın yine de taraflarca imzalanması ve onaylanması gerekecektir.
Yedi yıllık müzakerelerin ardından, Çin ve Avrupa Birliği Kapsamlı Yatırım Anlaşmasını gerçekleşen video konferansı ile (Comprehensive Agreement on Investment (CAI)) onaylanmış oldu.
Bu dönüm noktası niteliğindeki anlaşma, Çin ve Avrupa Birliği arasındaki yakınlaşmayı vurguluyor ve iki bölge arasındaki ticareti bağlantılarda güvenin önemini gösteriyor.
Bu yeni anlaşma yalnızca bir serbest ticaret anlaşması niteliğinde değildir. Avrupalı ve Çinli şirketlerin yatırımlarını artırmalarına ve dolayısıyla daha fazla ekonomik entegrasyonu kolaylaştırmasına olanak sağlayan kapsamlı bir anlaşmadır. Bugün, Çin’deki Avrupa (FDI) stoku 150 milyar avroya ulaşıyor ve Avrupa Birliği’ndeki Çin (FDI) stoku 113 Milyar’dır. Bu anlaşma sayesinde bu miktarlar daha da artabilir.
Avrupa’nın Hedefi
AB’nin Çin karşısındaki temel amacı, iki pazar arasında ekonominin yeniden dengelemesi için gerekli tüm koşulları oluşturmak için tüm çabayı göstermektir. Avrupa Birliği, Çin’li şirketler de dahil olmak üzere yabancı şirketlerin çok sınırlı kısıtlamalarla faaliyet gösterebileceği 450 milyonluk geniş bir pazar oluşturmaktadır. Aksine, Pekin’in reformları hızlandırma çabalarına rağmen Çin pazarı, Avrupalı şirketler tarafından genellikle çok kapalı bir pazar olarak algılanmaktadır.
Bu anlaşma ile Avrupalı şirketlerin Çin’de faaliyet göstermesi ve yatırım yapması kolaylaşacak.
Kazandırılan bu hız ile, işletmeler için yeni fırsatlar yaratacağı ve tüketicilerin daha geniş bir ürün ve hizmet yelpazesinden yararlanmasına olanak tanıyacağı için bir kazan-kazan ortaklığı kesinliğe kavuşacaktır.
Daha açık –Şeffaf- bir Çin
Bu anlaşma, Çin’in ekonomisini daha da açmak için örnek bir yola girdiğini kanıtlıyor.
Sübvansiyonlarla ilgili önemli bir karar. Çin, devlete ait teşebbüslere verilen sübvansiyonlar konusunda daha şeffaf olacak, ancak bu sübvansiyonlardan tamamen vazgeçmeyecektir.
Dahası, Avrupalı ve Çinli şirketler arasında teknoloji transferleri zorunlu olmayacak.
Öte yandan, Avrupalı yatırımcılar yeni ekonomik sektörlere erişebilir ve kendi işlerini geliştirebilir veya sınırlı kısıtlamalarla yerel şirketleri satın alabilir. Bir ortak girişimin oluşturulması, Çin pazarında bir Avrupalı şirketin gelişmesi için bir koşul olmayacaktır; Avrupalı şirketlerin Çin’deki faaliyetlerine yönelik daha fazla kısıtlama aşamalı olarak kaldırılacaktır. Üçüncül sektörde, finans, havacılık havacılığının bazı sektörleri, sağlık hizmetleri ve hatta araştırma ve geliştirme kademeli olarak Avrupalı şirketlere açılacaktır.
Karşılıklı yatırımı kolaylaştırarak Çin ve Avrupa Birliği, her iki bölgeye de refah getirecek güçlü bir iş ortamını inşa etmek üzere hedeflerine ulaşmış bulunuyor.
Çin-Avrupa anlaşmasının merkezinde sürdürülebilir ve sosyal kalkınma
Avrupa Birliği ve Çin, küresel ısınmaya karşı mücadele konusunda aynı endişeleri paylaştıklarını gündemin önemli konusu olduğunu belirttiler. Büyük güçler olarak çevre için yenilikçi çözümler geliştirmeye ve dolayısıyla Paris iklim anlaşmasının taahhütlerini yerine getirmek üzere kararlılık ile anlaşmaya sadık kalınacağı ile de ilgili mutabakata vardılar.
CAI anlaşması bu soruyu yakından ele alıyor ve Avrupa Birliği ve Çin’in sürdürülebilir kalkınma ve aynı zamanda sosyal sorumluluk alanında kaydettiği ilerlemeyi incelemek için bir çalışma grubu oluşturulacak. Dolayısıyla Çin, Uluslararası Çalışma Örgütü temel sözleşmelerini onaylama sözü verdi.
Oluşum Sürecinde Olan Anlaşma
Son derece iddialı anlaşmanın bazı noktalarının, anlaşma imzalanmasından sonraki iki yıl içinde sonuçlandırılması gerekecek. Özellikle yatırımların korunması ve ihtilaf çözüm mekanizmaları ile ilgili hassasiyetlerin önemine dikkat edilecek. Bu anlaşma ile kararlaştırılan tüm önlemlerin uygulanması bir grup bağımsız uzmanlar tarafından takip edilecektir.
Anlaşmanın ayrıca Avrupa Parlamentosu tarafından onaylanması ve 2022’nin sonunda yürürlüğe girmesi gerekecektir.
Yatırımlar ve Kuşak Yoluyla İlgili Kapsamlı Anlaşma
AB ile Çin arasında uzun süredir müzakere edilen anlaşma, Kuşak ve Yol Girişimi kapsamındaki diğer yatırım anlaşmaları için bir model oluşturacaktır. Ekonomik ortaklar arasındaki ihtilaf riskini azaltmak için geliştirilen mekanizmalar, yeni projelerin geliştirilmesini kolaylaştırmak için tüm Kuşak ve Yol ülkeleri ile çoğaltılabilir, uygulanabilir ve geliştirilebilir destek program olacaktır.
Çin’in daha şeffaf, açık ve sosyal açıdan sorumlu bir ekonomiye geçişi, Kuşak ve Yol projeleri üzerinde bazı olumlu etkilere sahip olacaktır. Bu durum, yabancı ve Avrupalı yatırımcılara daha açık hale gelecektir.
Çin tarafından yapılan son ticaret anlaşmaları sayesinde, Pekin’in, dünyanın mevcut zor durum içerisinde olan ekonominin toparlanmasına kesinlikle yardımcı olacağına inanılmaktadır. Her zamankinden daha açık bir ekonomi ile yaklaşımda bulunan Çin, daha şeffaf bir yaklaşım ile kararlı olduğunu bu anlaşmanın mutabakatı ile görebiliriz.