Kazakistan, Hazar bölgesinde beşinci nesil veya “5G” kablosuz hizmetleri başlatan ilk ülke olabilir!
Kazakistan Başbakanı Askar Mamin, hükümetin Orta Asya’nın en büyük ülkesi olan en son kablosuz teknolojiyi yayma niyetini Mayıs 2019’da bu şekilde duyurmuş idi.
Kablosuz, yüksek hızlı internet ve mobil hizmetlerini, büyüklüğü yüzölçümü bakımından Bağımsız Devletler Topluluğu içerisinde Rusya’dan sonra ikinci, dünyanın dokuzuncu en büyük ülkesi olan geniş düzlüklere taşımak kolay olmasa gerek… İletişim uzmanları, 2019 yılının sonlarında başkent Nur-Sultan’da, ayrıca güneydeki Çimkent kentinde, Kazakistan’ın eski başkenti ve en büyük şehri olan Almata’da bir pilot proje başlatacaklar idi. Ancak pandemi bu pilot projenin başlamasına pek izin vermedi, en azından öyle görünüyor, şu aşamadaki yorumsuz seyiredişimiz belki de…
Mayıs 2019 yapılan ilk açıklamalarda Başbakanlık web sitesinde “Genel olarak, 5G ağının 50.000’den fazla nüfusa sahip tüm yerleşim yerlerini kapsaması bekleniyor” ifadesi yer almış idi.
Başkanın kararlarına ve planlamaların yönlendirmesine göre, Kazakistan’da bir 5G ağı kurmak için çalışmalar sürüyor. Yol haritası onaylandı. Nur-Sultan ve Almata’da 5G mobil iletişimin testi çoktan tamamlandı ve yakında Çimkent’te düzenlemeyi planlıyoruz. Test sonuçlarına göre, Nesnelerin İnterneti (IoT), TeleTıp, endüstrinin dijitalleştirilmesi ve akıllı şehirlerin geliştirilmesinde teknolojiyi kullanma olasılıklarının analizi yapılacaktır ”dedi. İlk aşama için gereken büyük yatırım nedeniyle, 5G teknolojisi başlangıçta ulusal öneme sahip şehirlerde – Almata, Çimkent ve başkentlerde uygulanacak.
Başkentte, 5G teknolojisinin 2021 sonuna kadar tanıtılması Nazarbayev Üniversitesi’nde ve (eski fuar alanı) planlanıyor; 2022’de havalimanında, tren istasyonunda, büyük alışveriş merkezlerinde ve mekanlarda 5G görünmelidir. Daha sonra 2023 yılında ülkenin tüm bölgesel merkezlerinde 5G’nin tanıtılması için çalışmalar yapılacaktır. Yapılan plana göre, çalışmalar başarıyla tamamlandıktan sonra, nüfusun yüzde 97’si 2022’nin sonuna kadar geniş bant İnternet erişimine sahip olacak. Nüfusun kalan yüzde üçü için uydu teknolojisi mevcut olacak. Bu, şehirler ve köyler arasındaki dijital uçurumun azaltılmasına katkıda bulunacaktır. Ayrıca Kazak sakinlerine, Kazak ekonomisinin gelişimine ivme kazandıracak dijital teknolojileri tam anlamıyla kullanma fırsatı da sağlayacak ”. Beşinci nesil hücresel teknoloji olan 5G, kablosuz hizmetlerin hızını artırmak, gecikmeyi azaltmak ve esnekliğini artırmak için tasarlanmıştır. 5G teknolojisinin teorik olarak en yüksek hızı 20 Gbps’dir (saniyede milyarlarca bit); cisco.com, 4G’nin en yüksek hızının bir Gbps olduğunu ve bu hızın eskisini yirmi kat daha hızlı hale getirebileceğinin açıklamasını da iyi okumamız gerektiğini düşünüyorum.
01 Ekim 2019 yine Kazakistan Başbakanlık internet sayfasında yayınlanan açıklamaya da yer vermek şuan “Bize Neler oluyor?” sorgulamamızda bir ipucu olacaktır.
Amaç, tarım ve sağlık gibi sektörlerle birlikte konut ve kamu hizmetlerini dijitalleştirmektir. 5G uydu teknolojisi, 4G uzun vadeli evrim (LTE) ağlarından 20 kat daha hızlı veri hızları sunabilir ve düşük gecikmeyle yapay zeka ve sanal gerçeklik için daha iyi destek sunarak hükümetin planlarına ivme kazandıracaktır. Robot çalışmalarının kontrolü veya otomobiller için acil durum uygulamaları gibi gerçek zamanlı uygulamalar için önemli bir özelliktir.”
Yerel iletişim uzmanları, 5G’nin büyük olasılıkla 2020’den sonra Kazakistan’da çevrimiçi olacağını söylüyor ve modernize edilmiş teknoloji altyapısının dört gözle beklenen bir şey olduğunu da Ekim 2019’da yapılan açıklamalarda altı çizilerek iletildiğini anlıyoruz.
Bu açıklamaların hepsi 2019 perşembesinin haberini 2020 çarşambasının gelmiş de geçmiş olduğunu, bugün güncel olarak Kazakistan e-devlet hizmetlerinin sayfasındaki açıklamadan anlayabiliyoruz. Alt yapı bölümünde yapılan açıklama ise şu şekilde: 5G, IMT2020 / 5G Yeni neslin mevcut 4G / IMT-Gelişmiş Telekomünikasyon Standardının ardından telekomünikasyon standartlarına dayalı beşinci nesil mobil iletişim. 5G standardizasyonu 2021’de tamamlanacak. (3GPP, ITU): GSA verilerine göre, Mayıs 2019’un başından itibaren, 26 üretici tarafından ticari olarak satılan veya duyurulan 48 adet 5G terminal modeli bulunmaktadır: 16 akıllı telefon, 6 mobil yönlendirici, 12 CPE.”
Yine Ekim 2019 içerisindeki 5G haberlerinin satırlarında bu hizmetleri başlatmaya çalışan tek Hazar ülkesinin Kazakistan olmadığı bilgisine de sahibiz.
Azerbaycan’ın ilk mobil operatörü Bakcell, 2017 yılında “BakuTel 2017” fuar standında 4,5 G Pro teknolojisini ve 5G hazırlığını sergilemiş. Azerbaycan’ın P3 Communications tarafından “Testin En İyisi” ve “Ookla” tarafından Azerbaycan’ın En Hızlı Mobil Ağı olarak tanınan Bakcell, Azerbaycan ekonomisinin petrol dışı sektörünün ana yatırımcılarından biri olduğunu da öğrenmiş olduk. Şirket yetkilileri, piyasada bu tür teknolojilere olan talep ortaya çıktığı anda 5G’yi tanıtmaya hazır olduklarını duyurmayı da ihtmal etmemiş. Aynı zamanda şirket, bunun 5G özellikli cihazların daha geniş bir penetrasyonunu gerektirdiğine ve bu nedenle 5G hizmetlerinin 2020’den önce tanıtılmayacağına inandığını açıklaması, bize daha derin sorgulamamız gerektiğinin işaret etmiyor mu Sizce?
İşaret levhalarını dikkatlice, yorumlara yorum katmadan izlediğimiz de ise; Rusya, büyük olasılıkla hızlı bir takipçi olacak ve ayrıca 5G hizmetlerini başlatması beklendiğini de anlayabiliyoruz. Dünya çapındaki mobil şebeke operatörlerinin çıkarlarını temsil eden bir ticaret organı olan GSMA’ya göre, Rusya 2025 yılına kadar 50 milyon 5G bağlantısına sahip olacak.
Hazar denizi kıyılarının 5G sürecindeki planlamaları ve uygulamalarına biraz daha derinelemesine baktığımızda, akla 12 ağustos 2018 tarihinde imzalanan Hazar Denizi anlaşması geliyor. Hazar Denizinin kıyısı olan ülkeler tarafından paylaşılması ve kullanılabilmesi için 20 yılı aşkın süredir yürütülen müzakereler, liderlerin imzaladığı anlaşma ile nihayetlenivermiş idi. Kazakistan’ın Aktau kentinde düzenlenen Hazar Ülkeleri Devlet Başkanları Zirvesi’ne Kazakistan Cumhurbaşkanı Nursultan Nazarbayev, Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev, İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ve Türkmenistan Cumhurbaşkanı Gurbangulu Berdimuhammedov katılımı ile gerçekleşmiş idi. Bu anlaşmanın perşembe izlerini de, açılışı 01 Haziran 2017’de gerçekleşen “Geleceğin Enerjisi” temalı Expo2017’den çok iyi görebiliriz. Sistemi “Oku’yabildiğimiz kadar anlamlandırabiliriz ve aydınlanabiliriz! Gerisi, ötesi berisi; hep dedi, söyledi, yazdı, mış, miş ile geçen düşünmeden geçirdiğimiz müflis bir ömür… Bilgi, kişinin yaşam algısını değiştirir!”
Anahtar Kelimeler: Kazakistan EXPO2017 Nurfer Tercan